🌀 Jak działa rekuperacja 

Sercem nowoczesnego systemu wentylacji mechanicznej nawiewno-wywiewnej z odzyskiem ciepła jest centrala wentylacyjna – zwana inaczej rekuperatorem. To w niej następuje wymiana energii cieplnej między powietrzem wywiewanym z wnętrza domu a świeżym powietrzem zasysanym z zewnątrz.

🔧 Gdzie montuje się centralę rekuperacyjną?

Centrala z wymiennikiem ciepła jest zwykle instalowana:

• na poddaszu nieużytkowym,
• w kotłowni,
• w garażu lub pomieszczeniu technicznym.

Ważne, aby miejsce montażu zapewniało:

• łatwy dostęp do czyszczenia lub wymiany filtrów (zalecane co najmniej 2 razy w roku),
• możliwość odprowadzenia skroplin z wymiennika do kanalizacji.

Ponieważ cała instalacja wentylacyjna – w tym kanały nawiewne i wyciągowe – nie pełni funkcji dekoracyjnej, prowadzi się ją w sposób umożliwiający łatwe zabudowanie w trakcie prac wykończeniowych.

🔄 Jak wygląda obieg powietrza w systemie rekuperacji?

System kanałów wentylacyjnych rozprowadza powietrze w dwóch kierunkach:

•  Wyciąg: zużyte powietrze usuwane jest z pomieszczeń o podwyższonym poziomie zanieczyszczeń i wilgoci – takich jak łazienki, WC, kuchnia, pralnia czy garderoba.
• Nawiew: świeże powietrze trafia do salonu, sypialni, biura lub innych pomieszczeń mieszkalnych przez anemostaty nawiewne.

Przepływające przez centralę powietrze przechodzi przez filtry, które:

• oczyszczają je z pyłów, owadów, kurzu i smogu,
• chronią wymiennik ciepła przed zabrudzeniem.

🌬️ Czerpnia i wyrzutnia – kluczowe elementy zewnętrzne

• Czerpnia powietrza – zasysa świeże powietrze z zewnątrz. Może być umieszczona:

  • w ścianie elewacyjnej,

  • w podbitce dachowej,

  • w ogrodzie jako czerpnia gruntowa (np. z GWC).

• Wyrzutnia powietrza – usuwa zużyte powietrze na zewnątrz, zazwyczaj poprzez:

  • ścianę budynku,

  • komin na dachu.

🚫 Uwaga! Minimalne odległości według przepisów:

• 8–10 m między czerpnią a wyrzutnią na tej samej ścianie,
• 5 m jeśli są na sąsiednich ścianach,
• min. 2 m od wyrzutni do najbliższych okien.

❄️ GWC – gruntowy wymiennik ciepła jako uzupełnienie rekuperatora

Dla zwiększenia efektywności systemu możliwe jest zastosowanie gruntowego wymiennika ciepła (GWC), który wstępnie podgrzewa powietrze zimą i schładza je latem – zanim trafi ono do rekuperatora.

📌 Dwa najczęściej stosowane typy GWC:

1. GWC rurowy – powietrze przepływa przez długi zakopany kanał (poniżej strefy przemarzania gruntu), gdzie naturalnie się ogrzewa lub ochładza.

2. GWC żwirowy – powietrze przechodzi przez komorę wypełnioną żwirem, którego ściany mają temperaturę zbliżoną do stałej temperatury gruntu (~8°C).

💡 Jak działa proces odzysku ciepła?

Wewnątrz rekuperatora powietrze zewnętrzne (zimne w okresie zimowym) trafia do wymiennika ciepła, gdzie odbiera energię cieplną od powietrza usuwanego z budynku. Dzięki temu:

• zimą nawiewane powietrze jest wstępnie ogrzane,
• latem – może być lekko schłodzone, jeśli wykorzystamy np. chłodnicę lub GWC,
• straty ciepła są znacznie mniejsze niż w wentylacji grawitacyjnej.

Po wymianie ciepła zużyte powietrze jest wyrzucane na zewnątrz, a świeże trafia do wnętrza – bez przeciągów, hałasu i strat energetycznych.

✅ Na co jeszcze warto zwrócić uwagę?

• Zapewnij swobodny przepływ powietrza pomiędzy pomieszczeniami – np. przez podcięcia drzwi lub kratki transferowe.
• Dostosuj wydajność systemu do liczby mieszkańców i wielkości budynku.
• Dbaj o regularne czyszczenie filtrów – to klucz do zdrowego i energooszczędnego działania całego systemu.

Nowoczesna rekuperacja to nie luksus, ale standard w energooszczędnym budownictwie.
Pozwala nie tylko oddychać świeżym powietrzem 365 dni w roku, ale też realnie obniżyć koszty ogrzewania i zadbać o zdrowy mikroklimat w Twoim domu.

Opracował Antoni